Биотехнология зертханасы

Зерхананың НЕГІЗГІ ФУНКЦИЯЛАРЫ

    Зертхана жүктелген міндеттерге сәйкес келесі функцияларды орындайды:

  1. Сәйкес ғылыми бағыттағы салада ҒЗТКЖ-ға қатысады;
  2. Сәйкесғылыми бағыттар бойынша ҒЗТКЖ жүргізу үшін әдістемелер мен бағдарламаларды, нормативтік және технологиялық құжаттарды әзірлейді және жетілдіреді;
  3. Сәйкес ғылыми бағыттар саласында ҒЗТКЖ жүргізуге әдістемелік және консультациялық көмек көрсетеді; биологиялық препараттардың, жабдықтардың, құрылғылардың, бұйымдардың, материалдардың және технологиялық процестердің жаңа үлгілерін тәжірибелік сынақтан өткізу;
  4. Сәйкес ғылыми бағыттар бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстардың жоғары тиімділігін қамтамасыз етеді, бекітілген міндеттер мен бағдарламаларға сәйкес ғылыми-зерттеу жұмыстарының уақтылы және сапалы орындалуын бақылайды;
  5. Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік құқықтарын қорғау, мемлекеттік және (немесе) коммерциялық құпияларды құқықтарды қорғау жөніндегі заңнамасында белгіленген талаптарды сақтай отырып, сәйкес ғылыми салалардағы аяқталған және жүргізіліп жатқан ҒЗТКЖ туралы ақпаратты жинақтайды, сақтайды, жүйелейді;
  6. Зертханалық қызметкерлердің біліктілігін арттыруды, сондай-ақ сәйкес ғылыми бағыттар бойынша кадрларды даярлауды және қайта даярлауды жүргізеді.
защита растений
защита растений

Зертхананың негізгі қызметі:

  • Қазақстан жағдайында ауыл шаруашылығы дақылдары мен орман екпелерінің зиянкестеріне қарсы тиімді жаңа биологиялық өнімдерді жасау үшін жергілікті энтомопатогенді микроорганизмдерді іздеу;
  • Жергілікті штаммдардың энтомопатогенді микроорганизмдер коллекциясын белсенді түрде толықтыру және қорғау, оның ішінде биоәртүрлілікті сақтау үшін;
  • Патогенез пайда болған кезде жәндіктер зиянкестерінің бірқатар физиологиялық аспектілерін зерттеу;
  • Патогенез жағдайында зиянкес бунақденелілердің  бірқатар физиологиялық аспектілерін зерттеу;
  • Жаңа отандық жоғары тиімді биологиялық препараттарды жасау және оларды ауыл және орман шаруашылығында зиянкестерге қарсы қолдану технологиясын әзірлеу.

Зертхананың жетістіктері

         Соңғы он жыл ішінде Қазақ өсімдіктерді қорғау және карантин ғылыми зерттеу институтының (ҚазӨҚжК ҒЗИ, Алматы қ) қызметкерлері Бүкілресейлік өсімдіктерді қорғау ғылыми-зерттеу институты (БРӨҚ ҒЗИ, С-Петербург) мен жануарлар систематикасы мен экологиясы институтының (ЖСмЭ И, Новосибирск) ресейлік әріптестерімен өзара тығыз ынтымақтастықжасай отырып, өсімдіктерді микробиологиялық қорғау саласында белгілі бір прогреске қол жеткізді.

       2007 жылы Bacillus thuringiensis var. kurstakiбактериясының 2127-3К штаммы негізінде алғашқы ағаш және жеміс-көкөніс дақылдарының зиянды қабыршаққанаттыларына қарсы отандық Ақ көбелек биопрепараты шығарылды.

       2009 жылы биопрепарат «Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етілген пестицидтер (улы химикаттар) тізіміне» енгізілді.

Бүгінгі таңда B. bassiana и M. anisopliae энтомопатогенді саңырауқұлақтар штаммдарының негізінде екі микоинсектицид Миколар-В, құр.ұ. және Миколар-М маркасы жасалды.

Ұсынылатын қызметтер:

  • Энтомопатогенді микроорганизмдердің штаммдарының түрлерін анықтау;
  • Ауыл шаруашылығы дақылдары мен орман екпелерінің зиянкестеріне қарсы зертханалық және далалық жағдайларда микроорганизмдер мен биологиялық өнімдердің штаммдарының биологиялық белсенділігін (LK50, LT50, LD50) анықтау;
  • Шетелдік және отандық биологиялық препараттардың сапасын бағалау;
  • Ауыл шаруашылығы дақылдары мен ормандарды қорғауға арналған биопрепараттарды қолдану және елді мекендердегі жасыл желектердің орманпотологиялық жағдайына жауапты қызмет көрсету бойынша фермерлерге кеңес беру.
защита растений

Жобалар:

Гранттар

 Мемлекеттік тапсырыс аясында бюджеттік бағдарлама бойынша Ресей ауылшаруашылығы ғылымдары академиясының Бүкіл ресейлік өсімдіктерді қорғау ғылыми-зерттеу институтымен, сондай-ақ ҚР Ауылшаруашылығы ғылымдар академиясының Жануарлардың систематикасы және экологиясы институтымен Ресей ғылым академиясының Сібір бөлімшесімен  бірлесе негізгі жобалар орындалды.

  • Қазақстанда және оған көршілес елдерде бунақденелілер патогені анаморфты аскомицеттердің (Ascomycota, Hypocreales) түраралық және түрішілік айырмашылықтарын молекулярлы-филогенетикалық талдау, ҚР БҒМ, 2015-2017 жж.
  • Қазақстанда колорадо қоңызының Leptinotarsa decemlineata сан мөлшерін шектейтін биопрепараттарды шығару үшін энтомопатогендердің эколого-эволюциялық стратегиясын талдау және энтомопатогенді микроорганизмдердің белсенділігі жоғары штаммдарын іздеу, ҚР БҒМ, 2015-2017 жж.
  • Аскомицеттердің жақын туыстары мен энтомопатогенді топтарының метоболомын зерттеу, ҚР БҒМ, 2015-2017 жж.
  • Ауыл шаруашылық дақылдарына эндофит ретінде  энтомопатогенді аскомицеттерді қолдану, ҚР БҒМ, 2018-2020 жж. 

Басқа гранттар:

  • Ауыл шаруашылығы дақылдарын зиянкес жәндіктерден қорғаудың биологиялық препараттарын құру, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі, 2009-2011 ж.ж.;
  • Қазақстан Республикасының ауыл және орман шаруашылығы үшін зиянкестерге қарсы биопрепараттар шығару мақсатында биоалуантүрлілікті сақтау үшін энтомопатогенді микроорганизмдер коллекциясын толықтыру және белсенді жағдайда ұстау. ҚР Ауыл шаруашылық министрлігі, 2012-2014 ж.ж.;
  • Оңтүстік-шығыс Қазақстанның қорықтық және ерекше қорғалатын аймақтарында қабық жегіш қоңыздың (Coleoptera: Scolytidae) сан мөлшерін азайту үшін жаңа микоинсектицидтерді жасаудың био-экологиялық және техникалық негіздері. ҚР БҒМ, 2015-2017 жж.

Патенттер

  1. Қазақстан Республикасының инновациялық патенті., 2016 ж №31115 Ауылшаруашылық зиянкестеріне қарсы биопрепараттарды алу әдісі
  2. Қазақстан Республикасының инновациялық патенті. Нұр-Сұлтан, 08.2017 ж. № 32395. Шегірткелерге қарсы биопрепарат алу үшін Вeauveriabassiana (balsamo) vuillemin саңырауқұлағының BBK-01R2 штаммы.
  3. Қазақстан Республикасының инновациялық патенті., Нұр-Сұлтан, 31.08.2017 ж №32401 Колорад қоңызына қарсы биопрепарат алуға арналған MetarhiziumRobertsii (Metschn.) Sorokin саңырауқұлағының МАК-01 R3  штаммы
  4. Қазақстан Республикасының инновациялық патенті., 2019 ж № Колорад қоңызына қарсы биопрепарат алуға арналған MetarhiziumRobertsii (Metschn.) Sorokin саңырауқұлағының UK-7 штаммы
  5. Қазақстан Республикасының инновациялық патенті., 2019 ж №33598. Қабық жегіш қоңызына қарсы биопрепарат алуға арналған Вeauveria bassiana (balsamo) vuillemin саңырауқұлағының ВSc3-15  штаммы.
  6. Қазақстан Республикасының инновациялық патенті., 2019 ж №33772. Ауыл шаруашылық зиянкестеріне қарсы биопрепарат алуға арналған Beauveriabassiana(Balsamo.) Vuillemin саңырауқұлағының  BBL штаммы

 

Мақалалар

2.  Смагулова Ш.Б., Дуйсембеков Б.А., Слямова Н.Д., Успанов А.М., Леднев Г.Р., Левченко М.В.«Энтомопатогенные анаморфные аскомицеты в популяциях жуков-короедов в Юго-восточном Казахстане и оценка их специфичности». «Ізденістер, нәтижелер-Исследования, результаты». – 2017. – №4. –С 436-442.

3. Слямова Н.Д.,Смагулова Ш.Б., Абдукадырова А.Д., Болатбекова Б.К., Успанов А.М. Экологические безопасные методы контроля численности колорадского жука с использованием энтомопатогенных грибов  в условиях Юго-Востока Казахстана Известия национальной академии наук Республики Казахстан. Серия аграрных наук Республики Казахстан. -2017. -№6 (42). -С 228-233.

4. А.М. Успанов, С.Б. Оразова, Ш.Б. Смагулова, Н.Д. Слямова, Г.Р. Леднев, А.О. Берестецкий. Оценка спектра биологической активности экстрактов, полученных из культур изучаемых штаммов грибов //Известия национальной академии наук Республики Казахстан. Серия аграрных наук Республики Казахстан. -2017. -№6 (42). -С 228-233.

5. Успанов А.М., Макаров Е.М., Смагулова Ш.Б. Историческая справка о лаборатории биотехнологии ТОО «КАЗНИИЗиКР им.Ж.Жиембаева» // Материалы Международной научной конференции «Становление и развитие науки по защите и карантину растений в Республике Казахстан» 6 декабря 2018 г. – Алматы, 2018. – С. 72-78.

6. Темрешев И.И., Успанов А.М., Смагулова Ш.Б. Обнаружение микоза азиатской саранчи Locustamigratoria Linnaeus, 1758 на посевных площадях ТОО «Байсерке Агро» // Наука, производство, бизнес: современное состояние и пути инновационного развития аграрного сектора на примере Агрохолдинга «Байсерке Агро»: Сборник трудов международной научно-практической конференции, посвященной 70-летию заслуженного деятеля Республики Казахстан Досмухамбетова Темирхана Мынайдаровича (4-5 апреля 2019, Алматы, Казахстан) / Под общ. ред. акад. Б.Т. Жумагулова, А.О. Сагитова, Н.М. Темирбекова. – Т. 2. – Алматы, 2019. – С. 159-162

Previous
Next

Қызметкерлер

защита растений

Cтарший научный сотрудник

e-mail: sholpan.smagulov@mail.ru

Научные интересы

 Поиск природных изолятов, выделение и изучение эффективных и экологически безопасных местных штаммов энтомопатогенных микроорганизмов и разработка на их основе биопрепаратов. Создание и пополнение коллекции энтомопатогенных микроорганизмов различных таксономических групп.

Основные публикации:

  1. Lednev G.R., Levchenko M.V.Yakimenok E.Ch., Novokhatskaya L.L., Lukina A.V., Smagulova Sh.B.,Kamenova A., Tokarev Yu.S.Viruience of New Strains of Entomopathogenic Hyphomycetes of the Colorado PotatoBeetle Leptinotarsa decemlineata  Say (Coleoptera: Chrysomelidae) // 27thе Nordic-Baltic Congress of Entomology.  – Uppsala, Sweden, 2007. – Abstr.-64.

  2. Смагулова Ш.Б., Успанов А.М., Слямова Н.Д., Дуйсембеков Б.А. Зависимость смертности личинок колорадского жука от концентрации инокулюма штаммов энтомопатогенного гриба Beauveria bassiana // Биологические науки Казахстана.–2010. – №2.  – С.69-75.

  3. Georgij Lednev, Yurii Tokarev, Alibek Uspanov, Jylia Maysh, Bakhytzhan Duisembekov, Marina Sabitova, Maxim Levchenko, Sholpan Smagulova, Saltanat Orazova, Serzhan Amanov, Abai Sagitov Molecular criteria for screening of Beauveriastrains used for insect pest control // Journal of Biotechnology, ISSN0168-1656. –Volume 185S (2014). –P 63-64.

защита растений

e-mail: makarov@mail.ru

Старший научный сотрудник

Научные интересы

 Поиск природных изолятов, выделение и изучение эффективных и экологически безопасных местных штаммов энтомопатогенных микроорганизмов и разработка на их основе биопрепаратов. Создание и пополнение коллекции энтомопатогенных микроорганизмов различных таксономических групп.

Основные публикации:

  1. Смагулова Ш.Б., Макаров Е.М., Баймагамбетов Е.Ж., Успанов А.М., Абдукадырова А.Д., Левченко М.В. О возможностях использования местных Казахстанских штаммов гриба рода Beauveria в борьбе с колорадским жуком // Өсімдікті қорғаудың инновациялық экологиялық кауіпсіз технологиялары халықаралық ғылыми конференциясының материалдары. – Алматы. – 2015. – С.637-640.
  2. Ошакбаева А.М., Макаров Е.М., Успанов А.М., Смагулова Ш.Б., Абдукадырова А.Д., Левченко М.В. Определение возрастной (личиночные возраста) и фазовой (личинки и имаго)чувствительности вредителя к отобранным штаммам энтомопатогенных грибов Beauveria bassiana S.L. //Международная конференция «Инновационные экологически безопасные технологии защиты растений», Алматы, 24-25 сентябрь 2015 г., -С.633-636.
  3. Успанов А.М., Макаров Е.М., Смагулова Ш.Б. Историческая справка о лаборатории биотехнологии ТОО «КАЗНИИЗиКР им.Ж.Жиембаева» // Материалы Международной научной конференции «Становление и развитие науки по защите и карантину растений в Республике Казахстан» 6 декабря 2018 г. – Алматы, 2018. – С. 72-78.

 

 

защита растений

Старший лаборант

e-mail: beylhan@mail.ru

Научные интересы

Поиск природных изолятов, выделение и изучение эффективных и экологически безопасных местных штаммов энтомопатогенных микроорганизмов и разработка на их основе биопрепаратов. Создание и пополнение коллекции энтомопатогенных микроорганизмов различных таксономических групп.

Основные публикации:

  1. Смагулова Ш.Б., Макаров Е.М., Баймагамбетов Е.Ж., Абдукадырова А.Д., Болатбекова Б.Х. Определение эффективности штаммов энтомопатогенного гриба рода Beauveria в подавлении численности личинок колорадского жука // Өсімдікті қорғаудың инновациялық экологиялық кауіпсіз технологиялары халықаралық ғылыми конференциясының материалдары . – Алматы. – 2015. – С.640-64.
  2. Смагулова Ш.Б., Абдукадырова А.Д., Болатбекова Б.К. Колорад қоңызының дернәсілдеріне қарсы Beauveria pseudobassiana саңырауқұлақ штаммының биологиялық тиімділігі // Қазақстан Республикасында картоп, көкөніс бақша шаруашылығын дамытудың ғылыми – инновациялық негіздері Халықаралық ғылыми – практикалық конференциясының материалдары жиынтығы. – Қайнар. – 2016. – Б.446-449.
  3. Слямова Н.Д.,Смагулова Ш.Б., Абдукадырова А.Д., Болатбекова Б.К., Успанов А.М. Экологические безопасные методы контроля численности колорадского жука с использованием энтомопатогенных грибов в условиях Юго-Востока Казахстана Известия национальной академии наук Республики Казахстан. Серия аграрных наук Республики Казахстан. -2017. -№6 (42). -С 228-233.

защита растений

Старший лаборант

e-mail: aina.abdu77@mail.ru

Научные интересы 

Поиск природных изолятов, выделение и изучение эффективных и экологически безопасных местных штаммов энтомопатогенных микроорганизмов и разработка на их основе биопрепаратов. Создание и пополнение коллекции энтомопатогенных микроорганизмов различных таксономических групп.

Основные публикации:

  1. Абдукадырова А.Д., Смагулова Ш.Б., Каменова А.С. Скрининг новых штаммов гриба рода BEAUVERIA по признаку вирулентности на мароккской саранче. //Международная конференция «Инновационные экологически безопасные технологии защиты растений», Алматы,24-25 сентябрь 2015 г., -С.597-599.
  2. Слямова Н.Д., Смагулова Ш.Б., Абдукадырова А.Д., Успанов А.М. Биологический контроль численности колорадского жука с использованием энтомопатогенных грибов в условиях Юго-востока Казахстана // Қазақстан Республикасында картоп, көкөніс бақша шаруашылығын дамытудың ғылыми – инновациялық негіздері Халықаралық ғылыми – практикалық конференциясының материалдары жиынтығы. – Қайнар. – 2016. – Б.443-446.
  3. Слямова Н.Д.,Смагулова Ш.Б., Абдукадырова А.Д., Болатбекова Б.К., Успанов А.М. Экологические безопасные методы контроля численности колорадского жука с использованием энтомопатогенных грибов в условиях Юго-Востока Казахстана Известия национальной академии наук Республики Казахстан. Серия аграрных наук Республики Казахстан. -2017. -№6 (42). -С 228-233.